مطالعۀ روند ارزیابی تشخیصی، درمان و توان‌بخشی بیماران کیفری بستری در بیمارستان روان‌پزشکی رازی تهران

زمینه و هدف: بیمارستان روان‌پزشکی رازی یکی از مهم‌ترین بیمارستان‌های روان‌پزشکی ایران است. بخش عمده‌ای از بیماران روانی که مرتکب جرم شده‌اند، در این بیمارستان نگهداری می‌شوند. این تحقیق به بررسی روند ارزیابی تشخیصی، مراقبت، درمان و توان‌بخشی بیماران روان‌پزشکی کیفری پرداخته است که در بیمارستان رازی بستری‌شده‌اند.  روش بررسی: این تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی و جامعه آماری آن کلیه بیماران روان‌پزشکی کیفری در زمستان ۱۳۹۳ است. نمونه بررسی‌شده از بین بیماران حاضر در بیمارستان روان‌پزشکی رازی به‌صورت غیر تصادفی و از نوع هدفمند انتخاب شد. داده‌ها با استفاده از فرم جمع‌آوری اطلاعات محقق‌ساخته که شامل ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، وضعیت اقتصادی- اجتماعی، تشخیص بیماری، چگونگی خدمات درمانی دریافتی و نوع جرائم ارتکابی بوده است، جمع‌آوری شد. افزون بر این از اطلاعات مربوط به تشخیص و درمان موجود در پرونده‌هایی استفاده شد که براساس TR-DSM-IV صورت گرفته بود. چک‌لیست HCR-۲۰ برای بررسی میزان خطرناک بودن بیماران پایلوت شد و اطلاعات جمع‌آوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS بررسیِ آماری شد. یافته‌ها: در سه‌ماهۀ زمستان سال ۱۳۹۳ تعداد بیماران کیفری بستری‌شده در بیمارستان رازی ۱۵۳ نفر (۱۷ زن و ۱۳۶ مرد) بود. یافته‌ها نشان داد که خدمات درمانی ارائه‌شده به این بیماران تفاوتی با خدمات ارائه‌شده به بیماران غیرمجرم ندارد. بیماران فقط از دارودرمانی و ویزیت منظم روان‌پزشکی بهره‌مند می‌شوند و خدمات سازمان‌یافته روان‌شناختی، توان‌بخشی و آموزشی کامل دریافت نمی‌کنند. ضمن اینکه برای این بیماران برنامه مشخصِ پیگیری فعال درمانی تعریف نشده است. هم‌چنین علی‌رغم اینکه پزشکی قانونی، این بیماران را فقط برای درمان و مراقبت به این مرکز ارجاع نمی‌دهد و جز این، خواهانِ ارزیابی میزان خطرناک بودن آن‌ها است، اما برنامه نظام‌مند و مدونی برای سنجش میزان خطر وجود ندارد. بحث و نتیجه‌گیری: بیماران کیفری درزمینۀ مراقبت و درمان نیاز به اقداماتی فراتر از اقدامات انجام‌شده فعلی دارند. این تحقیق نشانگر آن است که سطح خدمات بیمارستان رازی تا زمان تأسیس بخش‌های ویژه با امنیت بالا برای نگهداری، ارزیابی و درمان بیماران روان‌پزشکی کیفری، نیاز به ارتقا دارد.